با احترام قلبی : کاظم شفقی
بسیاری از فرش‌های مشهور ایرانی به‌عنوان هدیه‌های سلطنتی توسط پادشاهان ایران به پادشاهان و حکام کشورهای دیگر اهدا می‌شد. این فرش‌ها نه‌تنها آثار هنری بی‌قیمت بودند بلکه نمایانگر فرهنگ، هنر و روابط دیپلماتیک ایران با دیگر کشورها نیز بودند. در ادامه به برخی از فرش‌های ایرانی که به پادشاهان خارجی هدیه داده شده است، اشاره می‌شود:
1. فرش هدیه شده توسط شاه عباس به پادشاهان اروپایی
• شاه عباس اول (عباس بزرگ)، در دوران سلطنت خود در دوره صفوی، به‌خاطر استراتژی‌های دیپلماتیک خود شناخته می‌شد و فرش‌های نفیس ایرانی را به پادشاهان اروپایی، از جمله پادشاهان فرانسه و اسپانیا هدیه می‌داد.
• این فرش‌ها معمولاً از ابریشم و پشم با کیفیت بالا ساخته می‌شدند و طراحی‌های پیچیده‌ای از گل‌ها و نقش‌های اسلامی داشتند که در میان سلطنت‌های اروپایی بسیار مورد توجه قرار می‌گرفت.
2. فرش‌های هدیه شده به امپراتوران عثمانی
• شاه اسماعیل اول و بعدها شاه عباس اول از دودمان صفوی فرش‌هایی را به امپراتوران عثمانی و دیگر حکام در دنیای اسلام هدیه می‌دادند.
• این فرش‌ها اغلب طراحی‌های منحصر به فردی داشتند که نماد اتحاد دینی و سیاسی میان ایران و امپراتوری عثمانی بودند.
3. فرش‌های هدیه شده به امپراتوران چینی
• در دوران صفوی، ایران روابط دیپلماتیک و تجاری گسترده‌ای با چین داشت و فرش‌های ایرانی به‌عنوان هدیه به امپراتوران چینی ارسال می‌شد.
• این فرش‌ها معمولاً رنگ‌های غنی از جمله قرمز، طلایی و سبز داشتند و در مراسم‌های سلطنتی و جشن‌ها در چین استفاده می‌شدند.
4. فرش‌های هدیه شده به امپراتوران روسی
• در دوران قاجار، پادشاهان ایرانی فرش‌های ایرانی را به امپراتوران روسی هدیه می‌دادند. این فرش‌ها که از بهترین ابریشم و پشم بافته می‌شدند، در کاخ‌های سلطنتی روسیه به نمایش گذاشته می‌شدند.
• یکی از این فرش‌ها به‌طور معروف در کاخ کاترین در سن پترزبورگ به نمایش گذاشته شده است.
5. فرش‌های هدیه شده به ملکه ویکتوریا
• ناصرالدین شاه قاجار در سفرهای رسمی خود به اروپا، فرش‌های ایرانی را به ملکه ویکتوریا از انگلستان هدیه داد.
• این فرش‌ها که در تبریز و کاشان، دو منطقه معروف تولید فرش ایران، بافته شده بودند، به‌عنوان نمادهایی از عظمت و ثروت ایرانیان شناخته می‌شدند. این فرش‌ها در کاخ‌های سلطنتی قرار گرفتند و امروزه در موزه‌ها نگهداری می‌شوند.
6. فرش‌های هدیه شده به امپراتوران هندی
• شاه عباس اول و بعدها شاه سلطان حسین از دودمان صفوی فرش‌های زیبای ایرانی را به امپراتوران مغول هند، به‌ویژه به شاه جهان و دربار آگرا هدیه می‌دادند.
• این فرش‌ها معمولاً طراحی‌های پیچیده‌ای از باغ‌های ایرانی و طبیعت داشتند که نشان‌دهنده زیبایی هنر ایرانی بودند.
7. فرش “رنگین‌کمان” هدیه شده به امپراتور ژاپن
• در دوران قاجار، برخی فرش‌های ایرانی به امپراتور ژاپن هدیه داده شد. این فرش‌ها به‌ویژه به‌خاطر رنگ‌های زنده و شاداب و نقوش گل‌های ایرانی معروف بودند و در مراسم رسمی ژاپنی‌ها استفاده می‌شدند.
این فرش‌ها نه‌تنها آثار هنری و مهارتی بی‌نظیر بودند بلکه نمادهایی از قدرت و افتخار ایران در سطح جهانی نیز به شمار می‌رفتند. پادشاهان ایرانی از این فرش‌ها به‌عنوان هدیه‌های دیپلماتیک برای تقویت روابط سیاسی و تجاری با دیگر کشورها استفاده می‌کردند. امروزه بسیاری از این فرش‌ها در بزرگ‌ترین موزه‌های جهان به‌عنوان گنجینه‌های فرهنگی ارزشمند نگهداری می‌شوند.
